Συγκλονίζουν οι αποκαλύψεις Κυπρίων επωνύμων για την τουρκική εισβολή

Οι αιχμάλωτοι συγγενείς, οι πρόσφυγες και οι βόμβες

Οι μνήμες των κανονιών, των βομβών, των σειρήνων ηχούν ακόμη στα αυτιά όσων έζησαν τις μαύρες μέρες του Ιουλίου του 1974.

Κύπριοι καλλιτέχνες έχουν στο παρελθόν μοιραστεί προσωπικές τους ιστορίες αναφορικά με την εισβολή, πως το βίωσαν οι ίδιοι και η οικογένειά τους.

Αλκίνοος Ιωαννίδης

Το βράδυ της Δευτέρας 1ης Ιουλίου 2024, ο Αλκίνοος Ιωαννίδης γέμισε ασφυκτικά το θέατρο του Λυκαβηττού. Μεταξύ άλλων, πήρε θέση για το ζήτημα της εισβολής στην Κύπρο, βρίσκοντας παράλληλες συνδέσεις με το παλαιστινιακό.

“Στις 15 και στις 20 Ιουλίου φέτος κλείνουν 50 χρόνια από το ελληνικό πραξικόπημα και την τουρκική εισβολή στην Κύπρο αντίστοιχα. Ήμουν σχεδόν πέντε χρονών όταν συνέβησαν όλα αυτά. Οι πρώτες μου μνήμες είναι μνήμες πολέμου, οι πρώτες καθαρές έντονες αναμνήσεις μου είναι να μας κρύβει ο πατέρας μου κάτω από το τραπέζι την ώρα του βομβαρδισμού, ενώ την ίδια ώρα η μητέρα μου ήταν αιχμάλωτη των Ελλαδιτών χουντικών αξιωματικών, κι ύστερα μεγάλωσα σε ένα μεταπολεμικό τοπίο με νεκρούς, αγνοούμενους, πρόσφυγες, σε κάθε οικογένεια, περιμένοντας να χαθεί και το υπόλοιπο νησί κι εμείς μαζί του.

Πενήντα χρόνια είναι πολύς καιρός, θα πίστευε κανείς πως η ανθρωπότητα θα είχε εξελιχθεί κάπως, ότι θα είχαμε βρει άλλους τρόπους συνεννόησης μεταξύ των λαών και των ανθρώπων κι όμως όχι, σήμερα μόλις 500 χιλιόμετρα από τις ακτές της Κύπρου, στην Παλαιστίνη, βρέφη, γυναίκες, αθώοι άνθρωποι, πεθαίνουν φριχτούς θανάτους, πόλεις ισοπεδώνονται, χιλιάδες προσφυγοποιούνται στον ίδιο τους τον τόπο.

Πεντάχρονα παιδιά θα έχουν κι αυτά σαν πρώτη τους μνήμη τον πόλεμο, θα μεγαλώσουν μέσα στον φόβο και στο μίσος, βορά στο στόμα του φανατισμού και της θρησκοληψίας, ορφανά, ακρωτηριασμένα, αδικημένα, σε έναν τόπο ρημαγμένο. Πενήντα χρόνια μετά, τίποτα δεν καταφέραμε. Τρεις μέρες μετά την πρώτη τουρκική εισβολή, δηλαδή στις 23 Ιουλίου του ’74, η χούντα των Αθηνών έπεσε. Δεν την έριξε το Πολυτεχνείο, όπως νομίζουν πολλοί, την έριξε η προδοσία της, ο φασισμός της, η σκατοψυχιά και η βλακεία της. Την έριξε ο επεκτατισμός και η απάνθρωπη επεκτατικότητα του τουρκικού στρατού και του τουρκικού Κράτους.

Την έριξε η αγριότητα των ελληνοκυπρίων και των τουρκοκυπρίων εθνικιστών. Την έριξε το αίμα μας. Η θυσία της Κύπρου. Και ενώ η Ελλάδα δικαίως πανηγύριζε τη Μεταπολίτευση, εμείς, με τους νεκρούς μας άταφους, το ξέραμε πως ήμασταν μόνοι. Και δεύτερη εισβολή ερχόταν σε λίγες μέρες”.

Μιχάλης Χατζηγιάννης

Μία εκ βαθέων εξομολόγηση για την ζωή του και μία συνέντευξη εφ΄όλης της ύλης παραχώρησε ο Μιχάλης Χατζηγιάννης τον Δεκέμβριο του 2023 στην εκπομπή του MEGA Ελλάδος "Ακόμα δεν είδες τίποτα!" και τον Κώστα Τσουρό.

"Οι γονείς μου γνωρίστηκαν στο Λονδίνο ως φοιτητές και γυρίζοντας πίσω παντρεύτηκαν. Οι γονείς μου παντρευτήκαν μια εβδομάδα πριν από την τουρκική εισβολή και εκδιώχθηκαν από τα σπίτια τους, όπως 200.000 πρόσφυγες. Μια φορά πήγα με την μητέρα μου στην Κερύνεια, όταν άνοιξαν τα οδοφράγματα. Μπήκαμε στο αυτοκίνητο και ενώ νομίζεις πως είναι κάτι μακρινό ήμασταν σε 12 – 13 λεπτά στην Κερύνεια από την Λευκωσία. Κάναμε μια ώρα να βρούμε το σπίτι, κι όταν το βρήκαμε η μητέρα μου ήταν στα όρια να λιποθυμήσει. Πήρα την πρωτοβουλία, χτύπησα την πόρτα κι άνοιξε μια καλλιεργημένη κυρία μιλήσαμε στα αγγλικά μας, κατάλαβε και μπήκαμε μέσα. Η μάνα μου ήταν μεταξύ ονείρου και πραγματικότητας, το ίδιο και ο πατέρας μου. Τότε, έγινε κάτι απίστευτο: η γυναίκα αυτή πήγε σε μια κάμαρα κι έφερε στην μητέρα μου 4 πίνακες που είχε ζωγραφίσει, όταν ήταν μικρή και τους είχε κρατήσει από το 1974" είπε αρχικά.

Σε παλαιότερη του συνέντευξη τον Νοέμβριο του 2022, ο Μιχάλης Χατζηγιάννης βρέθηκε καλεσμένος στην εκπομπή του MEGA Ελλάδος «Μεγάλη Εικόνα» με τη Νίκη Λυμπεράκη.

Σε μια εκ βαθέων εξομολόγηση, ο Χατζηγιάννης δήλωσε «Είναι μια πληγή που δεν κλείνει, ένα τραύμα ανοιχτό. Έχω καταγωγή από την Κερύνεια κι από τους δύο γονείς, πρόσφυγες. Η Κερύνεια ήταν το σημείο απόβασης των τουρκικών στρατευμάτων από ένα μικρό κόλπο. Από το σπίτι της μαμάς μου δεν είναι ούτε ένα χιλιόμετρο. Έχω τόσες περιγραφές για όσα έχουν συμβεί, που είναι σαν να το έχω ζήσει. Με πονάει ο πόνος τους. Ο πατέρας μου ακόμα και σήμερα ασχολείται για να μνημονεύσουν την πόλη μας, να ευχηθούμε να γυρίσουμε.

Όπως ανέφερε, η τελευταία ευχή που του έδωσε ο παππούς του λίγο πριν φύγει από τη ζωή, ήταν να καταφέρει να δει την Κερύνεια. «Θα σας πω κάτι. Όταν «έφυγε» ο παππούς μου, ήθελε να με δει και μου λέει γιε μου εύχομαι να καταφέρεις να δεις την Κερύνεια. Έφυγε με αυτόν τον καημό. Τα πράγματα δεν βαίνουν ευοίωνα. Υπήρχαν στιγμές που θα μπορούσε να γίνει το βήμα, δεν υπήρχε όμως η βούληση. Νομίζω όσο περνά ο καιρός, το πράγμα θα παγιώνεται έτσι όπως είναι. Οι συνθήκες θα δυσχεραίνουν. Αν υποθέσουμε ότι θα γίνει και μια παράνομη προσάρτηση του βόρειου τμήματος με την Τουρκία, τότε τα πράγματα θα είναι δις χειρότερα», ανέφερε ο Μιχάλης Χατζηγιάννης.

Ευρυδίκη

Τον Μάιο του 2024 η Κύπρια τραγουδίστρια, Ευρυδίκη, συμμετείχε αφιλοκερδώς στην εκδήλωση που πραγματοποίησε το Γραφείο της Επικεφαλής για ανθρωπιστικά θέματα αγνοουμένων και εγκλωβισμένων, Άννας Αριστοτέλους, σε συνεργασία με την ΟΕΛΜΕΚ, με τίτλο «Κανένας δεν ξεχνά, κανένας δεν ξεχνιέται». Στο πλαίσιο της συναυλίας είπε: «Το σπίτι μας ήταν στον Στρόβολο, πολύ κοντά στο Προεδρικό Μέγαρο και στις 15 Ιουλίου 1974 ακούσαμε πρώτοι τα πολυβόλα των πραξικοπηματιών. Πήγαμε στη Λεμεσό, στο σπίτι του παππού και της γιαγιάς και μείναμε μέχρι το τέλος του καλοκαιριού. Το μικρό σπίτι του παππού Δημήτρη και της γιαγιάς Μαρούλλας έγινε το καταφύγιο όλης της οικογένειας του πατέρα μου που έφταναν από την Κερύνεια και τη Λάπηθο, αφότου ξεκίνησε η Τουρκική Εισβολή στις 20 Ιουλίου 1974. Η αδελφή του πατέρα μου, η θεία Έλενα, με το σύζυγό της και τα τρία τους παιδιά, ο αδελφός του πατέρα μου, θείος Κοκλής μαζί με τη θεία Άννα και τα τρία τους παιδιά».

«Ο παππούς Χριστάκης, ο πατέρας του μπαμπά μου, η γιαγιά Δέσποινα και η θεία Λουλού μάθαμε ότι ήταν αιχμάλωτοι στο Μπέλαπαϊς. Και ο θείος Κώστας, έμεινε για πάντα εκεί, στην αγαπημένη του Λάπηθο. Τον πρόλαβε η βόμβα που έπεσε στην αυλή του σπιτιού του».

Σε παλαιότερη συνέντευξή της τον Μάρτιο του 2022 η τραγουδίστρια μίλησε στην κάμερα της εκπομπής «Super Κατερίνα» και δήλωσε αρχικά: «Ήμουν μόλις 6 ετών, όταν έγινε η εισβολή στην Κύπρο. Οι εικόνες είναι θολές, όμως οι μνήμες υπάρχουν σαν συναισθήματα, υπάρχει κάτι που με βαραίνει, υπάρχει η πίκρα, ο πόνος. Δεν αλλάζει αυτό, όσα χρόνια κι αν περάσουν. Θυμάμαι τα βράδια που κρυβόμασταν κάτω από τα κρεβάτια, όταν χτυπούσαν οι σειρήνες και ξεκινούσαν οι βομβαρδισμοί. Για μεγάλο χρονικό διάστημα ξυπνούσα το βράδυ, κλαίγοντας από εφιάλτες».

Στη συνέχεια, πρόσθεσε πως ο πόλεμος είναι ό,τι χειρότερο μπορεί να συμβεί και εξήγησε τι άλλο θυμάται από εκείνες τις ημέρες.

«Μαζευτήκαμε όλα τα γυναικόπαιδα στο σπίτι του παππού και της γιαγιάς στη Λεμεσό και περιμέναμε τους άνδρες να επιστρέψουν από τον πόλεμο, χωρίς να ξέρουμε τι γίνεται, αν ζουν ή αν είναι καλά», είπε.

Γιώργος Θεοφάνους

Συνέντευξη στο περιοδικό «ΟΚ!» τον Απρίλιο του 2024 παραχώρησε ο Γιώργος Θεοφάνους μιλώντας για όσα έχουν χαραχτεί στη μνήμη του από την τουρκική εισβολή.

Το 1974, όταν έγινε η τουρκική εισβολή στην Κύπρο, πήγαινες στην Α’ Δημοτικού. Ποιες εικόνες έχουν χαραχτεί στη μνήμη σου από εκείνες τις τραγικές ημέρες;
«Ήμουν σε μία ηλικία που έχω ξεκάθαρες μνήμες. Έχει μείνει χαραγμένος στο κεφάλι μου ο ήχος από τους βομβαρδισμούς και τους πυροβολισμούς. Να καταλάβεις, ακόμα και τώρα, αν οδηγώ, για παράδειγμα, βρέχει και ακούσω βροντές μέσα στην καταιγίδα, παρκάρω στο πλάι και κλείνω τα αυτιά μου».

Έχεις βρει τη δύναμη να επισκεφτείς τα Κατεχόμενα;
«Πήγα δύο φορές. Την πρώτη μέχρι να φτάσω το μοναστήρι του Αγίου Ανδρέα στην άκρη του νησιού στα ανατολικά και τη δεύτερη φορά στον Απόστολο Βαρνάβα. Έκτοτε δεν ξαναπήγα. Δεν αντέχω να βλέπω όλο αυτό που συμβαίνει στην πατρίδα μου».

Νιώθεις ότι η πληγή που έχει σημαδέψει την πατρίδα σου δεν θα επουλωθεί ποτέ;
«Νομίζω ποτέ».